مدیریت دانش در سازمانهای مالی کوچک

   درک صحیح از مدیریت دانش و طراحی و استقرار یک برنامه مدیریت دانش صحیح و کاربردی، به حفظ مزیت رقابتی انجامیده و ادامه حیات موسسات مالی در اقتصاد اطلاعات محور را بهبود می­‌بخشد. موسسات مالی کوچک، همانند دیگر موسسات و سازمان ها قادر نخواهند بود تا در یک اقتصاد آزاد به رقابت بپردازند، مگر اینکه در برنامه­‌های جدید چنین اقتصادی سرمایه­‌گذاری کنند تا بیشترین ارزش را از دارایی های خود به دست آورند. در این زمینه یک برنامه کارآمد مدیریت دانش می­‌تواند یک ابزار بسیار کاربردی در بهبود سرمایه­‌گذاری‌­ها و افزایش میزان بازدهی آنها باشد که در نتیجه، حفظ رضایت سرمایه­‌گذاران و ایجاد، حفظ و توسعه مزیت رقابتی را برای موسسات مالی به دنبال خواهد داشت.

مهم­ترین خدمات قابل ارائه به موسسات مالی کوچک

بدیهی است که خدمات قابل ارائه توسط مدیریت دانش به هر سازمانی، متناسب با ماهیت آن سازمان و نیاز آن، متفاوت خواهد بود. اما اگر بخواهیم به صورت کلی این خدمات را مطرح کنیم، می‌­توان خدمات قابل ارائه به موسسات مالی کوچک را در 4 حوزه اصلی، دسته بندی کرد. این حوزه‌­ها عبارت‌­اند از:

1. مدیریت داده­‌ها: داده­‌ها اصلی‌­ترین دارایی‌­های یک سازمان مالی هستند. فعالیت­‌های شرکت­‌ها و موسسات مالی، مبتنی بر تصمیم‌­گیری دقیق و آگاهانه تجاری-مالی برای مشتریان است.  فعالیت­‌های مالی-تجاری و تصمیم گیری‌ ­های انجام شده برای انجام این فعالیت­‌ها کاملا مبتنی بر منابع داده‌­ای درون و برون سازمانی است. این داده­‌ها از انواع متنوعی هستند. داده­‌های مالی، داده‌­های مرتبط با مشتریان و سرمایه‌­گذاران، داده­‌ها و اطلاعات انجام یک فعالیت مالی-تجاری، داده­‌های موجود در اسناد مالی-تجاری و... .

   فعالیت­ اصلی موسسات مالی، سرمایه‌­گذاری و انجام فعالیت­‌های تجاری است. اینگونه فعالیت‌­ها مبتنی بر تصمیم­‌گیری‌­های دقیق بر اساس داده­‌های موجود انجام می­‌گیرند. علاوه بر آن نحوه انجام هر فعالیت، نیازهای موجود، تصمیمات اخذ شده، چگونگی پیشبرد فعالیت، نتایج، عوامل موفقیت یا عدم موفقیت، بازخورد سهامداران و مشتریان، قرادادها و اسناد مرتبط با هر فعالیت و... از جمله اطلاعاتی است که در هر سرمایه­‌گذاری یا فعالیت تجاری انجام شده به دست می‌­آید. به طبع این ذخیره سازی این اطلاعات برای استفاده­‌های آتی آنها بسیار حائز اهمیت است.

   بنابراین یک سیستم مدیریت دانش مبتنی بر ذخیره‌­سازی داده­‌ها و مدیریت اسناد سازمانی، یکی از نیازهای اصلی اینگونه سازمان­‌ها است. سیستمی که تمامی انواع داده­‌ها و اطلاعات مالی و سازمانی را گردآوری، سازماندهی، تحلیل و دسترس­‌پذیر کند.

2. فرهنگ و ساختار دانش­‌محور سازمانی: مدیریت دانش به دنبال تبدیل سازمان به یک سازمان یادگیرنده است. یکی از راهبردهای اصلی مدیریت دانش در سازمان برای ایجاد این ساختار دانش محور، ایجاد محیط تعاملی و اشتراکی دانش در سازمان است. هدف مدیریت دانش از این کار، به حداکثر رساندن اشتراک­‌گذاری دانش در تمامی سطوح سازمان است.

   سازمان­‌های کوچک به طبع دارای تعداد نفرات و پرسنل کمتری نیز هستند. از همین رو، رویکرد اصلی مدیریت دانش در ایجاد یک محیط تعاملی، مبنی بر ارتباط رو در رو و مستقیم افراد است. اینگونه موسسات می­‌توانند از تکنیک‌­هایی مثل برقراری مکالمات رو در رو، ایجاد ارتباط مستقیم میان افراد با تجربه و افراد تازه‌­کار برای انتقال تجربه و دانش در حین فعالیت و در قالب سلسله جلسات انتقال تجربه، ایجاد گروه­‌ها و کارگروه­‌های علمی/عملی و برقراری جلسات غیررسمی گفتگوی افراد به صورت مستمر استفاده کنند.

   از طرفی در بخش فرهنگ­‌سازی مدیریت دانش، مدیریت دانش به دنبال تغییر فرهنگ سازمان به سمت فرهنگ دانش­‌محور است. در برنامه مدیریت دانش سازمان­‌ها و موسسات بزرگ، این تغییر و جاری سازی فرهنگ دانش‌محور در سازمان، طی یک فرایند مستقل و مجزا انجام می‌­گیرد اما در سازمان‌­های کوچک و با تعداد نفرات کم، انجام پروژه مستقل برای فرهنگ سازی لزومی ندارد و تغییر فرهنگ سازمانی می­‌تواند در کنار ساختار سازمانی و توسط یک مجموعه تکنیک­‌ها و راهکارهای مشترک به اجرا درآید.

3. فناوری­‌های اطلاعات: فناوری اطلاعات همیشه به عنوان یکی از هسته­‌های اصلی مدیریت دانش شناخته می­‌شود. در سازمان‌­های مالی کوچک، استفاده از فناوری اطلاعات به شکل فزاینده­ای به بهبود تعاملات کارکنان، دستیابی بهینه به منابع اطلاعاتی و دانشی و اشتراک گذاری دانش کمک خواهد کرد. غالب فعالیت­‌های فناورانه‌­ای که در اینگونه از سازمان­‌ها برای بهبود فرایند مدیریت دانش مورد نیاز است عبارت است از: ایجاد و توسعه یک شبکه درون سازمانی، بهبود دسترسی به شبکه اینترنت در تمام سطوح، ایجاد یک پایگاه داده‌­ای برای ذخیره‌­سازی داده­‌ها و استقرار یک سیستم مدیریت اسناد برای دستیابی به داده‌­های مورد نیاز در کمترین زمان ممکن و جلوگیری از دوباره کاری.